11 Zwitserse skigebieden die zich richten op duurzaamheid Met opmerkelijke projecten en initiatieven geven deze Zwitserse skigebieden blijk van oprechte inzet voor het milieu, met positieve langetermijneffecten voor mens en milieu.
Inleiding
Zwitserland zonder skiën? Dat is niet voor te stellen. De sneeuw lokt in de winter dagelijks duizenden bezoekers naar de bergen. Daarbij staat als een paal boven water dat het skigebeuren behoorlijk wat aan hulpbronnen verbruikt. Met innovatieve projecten, een pioniersinstelling en oprechte inzet voor het milieu laten deze skigebieden zien dat het de moeite loont – voor mens en milieu.
Engelberg
De kracht van de zon zorgt voor sneeuw.
In Engelberg worden alle kabelbanen aangedreven met stroom die voor 100% afkomstig is van waterkracht en daarmee vrijwel CO2-neutraal is. De pistevoertuigen van Titlis Bergbahnen tanken bovendien biobrandstoffen. In het gezinsvriendelijke skigebied Brunni is duurzaamheid zelfs onderdeel van een strategie: de Brunni-Bahnen maken deel uit van het eerste gecertificeerde, klimaatneutrale skigebied van heel Zwitserland. Het middenstation Ristis beschikt sinds 2016 over een zonne-energiecentrale die ongeveer de hoeveelheid stroom produceert die nodig is voor het maken van de sneeuw voor de skipistes tussen Ristis en Brunnihütte. Bovendien heeft het Berglodge Restaurant Ristis sinds 2019 een dak met zonnepanelen, waarmee meer stroom wordt geproduceerd dan ter plekke nodig is. En als eerste skigebied van Zwitserland worden de pistes van de Brunni-kabelbaan voor het nachtskiën zelfs verlicht met zuinige ledlampen!
Flims Laax Falera
De visie: 100% regionaal en duurzaam.
Greenstyle – het duurzaamheidsinitiatief van het skigebied Flims Laax Falera – is een ambitieus, economisch rendabel project dat begint op het punt waar in skigebieden het meeste effect kan worden behaald: de bouwtechniek en mobiliteit. Het moderne skigebied heeft een zevenpuntenplan opgesteld met een duidelijke visie: wereldwijd de eerste alpiene reisbestemming worden die zelfvoorzienend is. Wat betekent dat? De totale energiebehoefte moet gedekt worden door regionaal geproduceerde 100 % hernieuwbare energie. Met de renovatie van het bergstation Crap Sogn Gion wil het skigebied zelfs een baken voor duurzaamheid in het toerisme creëren. Het gebouw moet niet alleen worden omgevormd van een elektriciteitsverbruiker tot een elektriciteitsproducent, maar moet gasten bovendien een volledig nieuwe ervaring bieden.
Verbier 4 Vallées
Klimaatvriendelijk en zonder overstappen naar het skiparadijs.
Als lid van de organisatie “Protect Our Winters” en wetend dat de reis naar het skigebied een belangrijk deel van de CO2-uitstoot van een bezoeker uitmaakt, stimuleert Verbier4Vallées al jarenlang het gebruik van het openbaar vervoer. Tijdens het weekeinde en op feestdagen transporteren de Verbier Express en de VosAlpes Express sneeuwliefhebbers uit Genève en Fribourg zonder overstappen naar het grootste skigebied van Zwitserland dat helemaal op Zwitsers grondgebied ligt. Daarnaast is er sprake van aantrekkelijke kortingen op het ski-combiticket en maakt sinds 2021 de gondellift La Châble-Verbier die naar het skigebied gaat ook deel uit van het openbaar vervoer. Op een klimaatvriendelijke manier naar een skigebied komen was nog nooit zo gemakkelijk.
Chäserrugg
Landschap in het jaar 2021 dankzij milieubesparend bouwen.
Milieuvriendelijk bouwen krijgt een duidelijk gezicht in het wintersportgebied Toggenburg. Het gebouw op de bergtop, ontwikkeld door de sterarchitecten Herzog & De Meuron, is goed ingepast in het bestaande landschapsbeeld en accentueert de omringende Churfirsten. De inbreng van de milieu-organisaties is creatief geïntegreerd en tijdens alle fases van het project stond bouwen met besparing van natuurlijke hulpbronnen steeds centraal. De voetafdruk van het gebouw werd tegelijkertijd op meerdere manieren verkleind: Het gebouw staat op slechts drie strokenfunderingen, de hernieuwbare grondstof hout is het dominant aanwezige bouwmateriaal en alle materialen en roerende goederen – afgezien van de kraan – zijn per kabelbaan tot 2262 meter boven zeeniveau vervoerd. Het project is uiteindelijk gerealiseerd door plaatselijke bedrijven, waardoor het project een toegevoegde waarde had voor de regio. Dit milieutechnisch goed doordachte bergtop-restaurant leverde de Chäserrugg zelfs de prijs “Landschaft des Jahres 2021” (Landschap van het jaar 2021) op.
Engadin St. Moritz
Het doel? 100% gerecycleerd water voor het maken van sneeuw – een wereldpremière.
“De natuur is de werkgever van iedere kabelbaan.” Dit banale gegeven bepaalt hoe er dagelijks wordt gewerkt in het skigebied Engadin St. Moritz. Het belangrijkste project is momenteel een tweede natuurlijk reservoir, dat in het jaar 2025 in gebruik genomen moet worden. Wat is het idee daarbij? Een enorme besparing in grondstoffen voor het maken van sneeuw. Want als het smeltwater wordt opgevangen in een reservoir, stroomt het niet ongebruikt weg. Het wordt opgeslagen in kunstmatige bassins, waar het water in december op 2500 meter boven zeeniveau opnieuw wordt gebruikt om sneeuw te maken. Voor deze kringloop wordt momenteel 50% van het benodigde water gewonnen uit smeltwater. Wat is het doel van het nieuwe natuurlijke reservoir? 100% gerecycleerd water voor het maken van sneeuw en daarmee een wereldpremière!
Airolo
Skiplezier voor iedereen – zonder compromissen.
Murat Pelit maakt deel uit van het Zwitserse paralympische skiteam en wereldbeker-atleet. Met zijn vereniging Ti-Rex Sport heeft de inwoner van het kanton Tessin het volgende doel voor ogen: buitensporten toegankelijk maken voor mensen met een loophandicap. Bijvoorbeeld in Airolo, het grootste skigebied in Ticino. Daar kunnen mensen met handicap aan de benen de hellingen afroetsjen op een monoski of dualski –een skibelevenis die erg lijkt op klassiek skiën. Dankzij speciale beugels kan de sportuitrusting zelfs zonder problemen worden meegenomen bij gebruik van stoeltjes- of beugelskiliften. De vaardigheden voor het monoskiën kun je leren in een skicursus. Wie liever kiest voor twee latten, gebruikt de dualski, die wordt bestuurd door een begeleider of zelf bestuurd kan worden. Een uitstekend voorbeeld van inclusie – ook op de piste.
Skilift op zonne-energie Tenna
De eerste wereldwijd: een skilift die voor 100% draait op zonne-energie.
In het rustige dorpje Tenna in het kanton Graubünden zijn in de jaren 2000 een aantal grootse visies tot stand gekomen. De afgeschreven skilift in het kleine, maar fijne skigebied, dat ideaal is voor families met kinderen, moest niet gewoon worden vervangen door een nieuwe conventionele skilift. In dit door de Walser gestichte dorp moest worden aangetoond dat duurzame energie binnen het skigebeuren geen toekomstmuziek meer is, maar juist een hoofdrol kan spelen. In 2011 werd de eerste skilift op zonne-energie in gebruik genomen. Jaarlijks produceert de 450 m lange skilift meer stroom dan in de wintermaanden nodig is. Deze schone overproductie aan stroom wordt verkocht, waardoor de skilift rendabel kan draaien en duurzaam economisch handelen een gezicht krijgt.
Saas-Fee
Autovrij, 100% waterkracht uit Wallis en ambitieuze energiebesparingsprojecten.
Als er twee begrippen zijn die kenmerkend zijn voor Saas-Fee, dan zijn het wel “autovrij” en “waterkracht”. Het dorp in Wallis is al lang autovrij. De stroom van de hele gemeente, inclusief de aanwezige kabelbanen is voor 100% afkomstig van schone waterkracht uit Wallis – in het dorp aan het eind van het Saastal leeft men verre van achtergebleven.
Ook de kabelbanen in het Saastal kunnen zich met hun boeiende projecten prima staande houden. De stroom die met de geïnstalleerde zonnepanelen van Kreuzboden Saas-Grund wordt opgewekt, wordt rechtstreeks gebruikt door de kabelbaan. In 25 jaar kunnen zo 570.000 kg CO2 worden bespaard! En met het project ProKilowatt en in samenwerking met de rijksdienst voor energie willen de Saastaler Bergbahnen de verwarmingsenergie van de schachtverwarmingen van hun installaties voor het maken van sneeuw in de toekomst verminderen met maar liefst 75%!
Andermatt Sedrun Disentis
Minder is meer: vermindering van verontreinigende stoffen – op meerdere manieren tegelijk.
Water, elektriciteit, brandstoffen – om een skigebied in bedrijf te houden is zonder twijfel veel energie nodig. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het grootste en modernste skigebied van Centraal Zwitserland speciale aandacht besteedt aan klimaatvriendelijkheid. Hoe wordt dat gedaan? Met een hele waaier aan maatregelen. Alle kabelbanen en installaties voor het maken van sneeuw draaien klimaatneutraal. Sinds 2015 overtreft het skigebied bovendien ieder jaar zijn doelstellingen voor het verminderen van het gebruik en de uitstoot van CO2, die zijn opgesteld in samenwerking met het Zwitserse klimaatagentschap Act Cleantech. Bovendien kon door speciale aanbiedingen voor het openbaar vervoer al 90,000 kg CO2 worden bespaard. En hoe staat het met de gastronomie? De Mountain Food-restaurants in het skigebied kopen hun producten bewust in binnen de regio, waardoor regelmatig 0-km-menu’s kunnen worden aangeboden! En met een groot aantal vegetarische gerechten worden nog meer emissies bespaard.
Aletsch Arena
OV-hub Fiesch – per trein naar het skigebied.
Drie van de elf autovrije wintersportplaatsen van Zwitserland liggen in de Aletsch Arena – alleen dat gegeven zegt al veel over de basisinstelling binnen dit skigebied. Daarbij komt nog dat de Aletsch Arena zijn naam te danken heeft aan de grootste gletsjer van de Alpen, een die als geen andere te lijden heeft onder de gevolgen van de klimaatopwarming. Het is dan ook geen wonder dat de Aletsch Arena consequent afziet van het gebruik van fossiele energiebronnen voor de aandrijving van de kabelbanen. Met de in 2019 geopende OV-hub in Fiesch kon bovendien een voor heel Zwitserland uniek project worden gerealiseerd, dat het begrip van klimaatvriendelijk, comfortabel vervoer naar een nieuw niveau tilt. De OV-hub in het dorpje Fiesch combineert het treinstation met de busterminal en zorgt voor een directe toegang per kabelbaan naar het skigebied.
Jungfrau Region
Duurzame toegevoegde waarde voor de hele regio.
De Jungfraubahnen liggen in het eerste UNESCO-werelderfgoed van de Alpen. Het is dan ook vanzelfsprekend dat ze hun verantwoordelijkheid nemen ten opzichte van mens en milieu. Als grootste werkgever van de regio zijn ze een belangrijke economische motor voor de omliggende dalen van de toeristenmagneet Jungfraujoch. Van de gasten die de Jungfrau bezoeken overnachten vier van de vijf in de omringende dorpen: de regionale toegevoegde waarde voor bedrijven is dan ook aanzienlijk. Bovendien hebben de enorme investeringen van de afgelopen jaren aanzienlijke opdrachten opgeleverd voor plaatselijke bedrijven, wat ook weer zijn weerslag heeft op de lokale toegevoegde waarde. En ook op milieugebied loopt het skigebied in het Berner Oberland voorop: met de dieselelektrische aandrijving van de pistenbully E+ is deze aanzienlijk milieuvriendelijker en door middel van de technologie Snowsat kan het maken van sneeuw worden geoptimaliseerd, waardoor besparingen op milieugebied mogelijk zijn.