Bij populaire evenementen op vaste data zoals de Älplerchilbi, op jodel- en worstelfeesten of op de nationale feestdag op 1 augustus vertonen vendelzwaaiers hun kunst, begeleid door alpenhoorn- of büchelklanken.
Van oud gebruik naar wedstrijd
Het vendelzwaaien is een oud gebruik, dat sinds de middeleeuwen als privilege van stedelijke gildes bekend is, maar ook door terugkerende huurlingen uit zuidelijke landen van Europa naar Zwitserland gebracht werd. Sinds 1910 wordt het vendelzwaaien door de
eedgenootschappelijke jodelvereniging bevorderd en werden reglementen ingevoerd. In 1935 traden 55 vendelzwaaiers aan voor een jury, in 1964 waren dat al 675 vendelzwaaiers. Op het eedgenootschappelijk jodelfeest in 2005 in Aarau werden telkens wedstrijden van drie minuten beoordeeld. Bij het vendelzwaaien worden
geen Zwitserse kampioenen, maar de betreffende winnaars van vier puntenklassen verkozen. De jury wordt samengesteld uit de kundigste vendelzwaaiers van Zwitserland en door de juryvoorzitter volgens precies vastgelegde richtlijnen ingewerkt. Eretitels zoals Zwitsers kampioen, 'vendelzwaaikoning' of zelfs olympisch vendelzwaaier worden afgewezen.
Gereglementeerd vendelen
Bij het vendelzwaaien gaat het erom, een zijden vaandel van voorgeschreven formaat (120 x 120cm) met verschillende zwaaien heen en weer te bewegen, in de lucht te gooien en weer op te vangen. Wat er voor de bezoekers van folkloristische evenementen vaak zo gemakkelijk en "toevallig" uitziet, is in werkelijkheid een eindeloos geoefende selectie van meer dan
90 gereglementeerde zwaaien. Naast de beide grepen maakt men onderscheid tussen lijf- en lichaamszwaaien, schotelzwaaien, middelhoge zwaaien, been- en lichaamscombinaties en het toewerpen voor duetten. De namen van de verenigde figuren stammen meestal af van een streek, waarin het vendelzwaaien een grote traditie heeft. Als eigenlijk centrum geldt hierbij Centraal-Zwitserland. "Pilatussteek" is bijvoorbeeld de naam van een attractieve hoge zwaai.
Alpenhoornbegeleiding
Het vendelzwaaien vergt een grote concentratie. Om daarbij de toeschouwers op de kalme sfeer voor te bereiden, wordt het door alpenhoorns begeleid. Vendelzwaaien en alpenhoornblazen zijn daarbij niet gecoördineerd.
