Samen voor gletsjers.

Scrollen

Inleiding

Wat verbindt een schilder, de chef van een berghut en een alpinist? Corinne Weidmann, Christoph Sager en Nico Hojac beleven klimaatverandering van dichtbij. Hun verhalen tonen op indrukwekkende wijze hoe ze gletsjers zien smelten – en hoe ze daarmee omgaan.

Gepresenteerd door Mammut, Geen regio

Kunst als activisme. Corinne Weidmann, schilder.

Scrollen

Corinne staat in haar atelier in Hasliberg, een bergdorp tussen Engelberg en Interlaken. De bergketen voor het raam is haar inspiratie, haar krachtoord en bovenal een bestanddeel van haar oeuvre. Landschappen – en vooral gletsjers – zijn voor Corinne Fenster deel van het verleden. Hier openbaren zich de veranderingen. Met haar werken wil ze het publiek de ogen openen voor de schoonheid van de natuur. Maar ook waarschuwen hoe dat alles door klimaatverandering verloren kan gaan.

In hoeverre beïnvloedt jouw passie voor de bergen je kunst?

De bergen stellen mij in staat de natuur zo te beleven als ze is – ruw, wild, krachtig en ongelooflijk mooi. Ik probeer mijn innige verbondenheid met de natuur en al haar schoonheid in mijn werk vast te leggen en hoop dat ik de mensen zo kan overhalen deze plaatsen te beschermen. Kunst kan problemen aanstippen en bij mensen gevoelens opwekken die tot handelen aanzetten. Ik hoop dat mijn schilderijen inspireren tot een verbondenheid met het milieu. 

“Kunst kan problemen aanstippen en bij mensen gevoelens opwekken die tot handelen aanzetten. Ik hoop dat mijn schilderijen inspireren tot een verbondenheid met het milieu.”

Leg je al die veranderingen van het landschap ook vast in je kunst?

Mijn schilderijen leggen weliswaar een bepaald ogenblik vast, maar het is heel goed mogelijk dat het landschap al weer verder veranderd is voordat het schilderij klaar is. Elke zomer rijd ik naar de Findelgletsjer in Zermatt, dus ik kan alle jaarlijkse veranderingen in het ijs vastleggen. Doordat ik die veranderingen zelf heb kunnen observeren, voel ik me gestimuleerd om bijzondere plaatsen zoals deze te beschermen.

Wallis, Winter, Berg, Sneeuw, Gletsjer, Vrouw, Handwerk/kunsthandwerk, Bergbeklimmen/bergwandelen, Skitouren (skiën/snowboarden)

Hoe beïnvloeden deze observaties je handelen?

Mijn inzet voor het klimaat wordt met name beïnvloed door het feit dat we in een kringloopeconomie leven, waar alles met elkaar in verbinding staat. Keuzes die ik hier maak, bijvoorbeeld in een winkel, hebben gevolgen aan de andere kant van de planeet. En niet alleen op milieugebied, maar ook voor de mensen zelf. Als we ons aankoopgedrag in het oog houden, kunnen we al veel bereiken.

Hetzelfde geldt voor het milieu: De bescherming van het milieu op lokaal gebied is heel belangrijk, maar we moeten niet uit het oog verliezen dat het slechts een deel van een groter geheel is. Je kunt de twee niet los van elkaar zien. En daarom moeten we bij onze klimaatmaatregelen zowel onze directe omgeving als de internationale problemen in het oog houden.

Gastheer op een bedreigde locatie. Christoph Sager, hutbeheerder.

Scrollen

Hij heeft al als kok, als piloot en als verpleegkundige gewerkt. Berghutten zijn zijn hele leven. Negen jaar lang was Christoph hutbeheerder van de gerenommeerde Konkordiahut bij de Aletschgletsjer. Hier heeft hij aan den lijve kunnen zien hoe, en vooral hoe snel, gletsjers veranderen, hoe veel kleiner ze worden.

Als de gletsjer met een meter per jaar blijft smelten, dan moet deze plek waarschijnlijk worden gesloten.
Christoph Sager

Hoe manifesteert het slinken van de gletsjer zich bij de Konkoridahütte?

De eerste Konkordia-hut werd in 1877 op zo'n 50 meter boven de gletsjer gebouwd. Inmiddels ligt de berghut zo'n 200 meter boven de Konkordiaplatz. Sectie Grindelwald van de Zwitserse Alpenclub werkt onvermoeibaar om de hut toegankelijk te houden – in de jaren 70 werden de ladders daarom met grote moeite vervangen door stalen trappen. En deze zomer moest vanwege steenslag en verticale steenlawines de hele trap weer worden verplaatst. Maar als de gletsjer een meter per jaar blijft smelten, dan zou het kunnen dat deze plek gesloten moet worden.

De Konkordia Hut lag vroeger direct op de gletsjer. Nu, jaar na jaar, moeten er nieuwe trappen in de rots gebouwd worden.

Hoe ziet een gemiddelde dag in de Konkordia-hut eruit?

We wonen nu negen jaar in de Konkordia-hut. Sinds ze naar school gaan, is er een leraar voor elk van de drie kinderen in het team en twee tot drie hulpen voor de hut. Met 155 bedden is de berghut de ene keer helemaal vol en de andere keer bijna leeg. De toegankelijkheid verschilt immers afhankelijk van het jaargetijde. Daarom is voortdurend improvisatie en flexibiliteit geboden en dat is precies wat we er zo leuk aan vinden. Het takenpakket van een hutbeheerder is nagenoeg eindeloos. Het varieert van het beheer van een groot huishouden en de meest uiteenlopende technische vereisten tot medische kennis.

Wallis, Winter, Berghut, Man, Vrouw, Groep, Bergbeklimmen/bergwandelen, Skitouren (skiën/snowboarden), Nachtopname

Hoe voelt het om de veranderingen van de gletsjer aan den lijve te beleven?

Als hutbeheerder zie ik de veranderingen voor mijn neus gebeuren. De steeds meer afgelegen ligging van de gletsjer en de beveiliging van het pad omhoog naar de hut zijn uitdagingen die mijn dagelijks leven spannend maken. Gletsjers zijn schitterend en fascinerend, alsof de tijd zich voor je ogen uitvouwt. Ik heb in steile klippen al versteende schelpen aangetroffen die duizenden of miljoenen jaren oud zijn – een authentiek onderdeel van de tijdlijn van de aarde. Als ik voor de gletsjer sta, vervult dat alles mij met bewondering en respect.

Engagement uit bezorgdheid. Nico Hojac, alpinist.

Scrollen

Op zijn 15e kwam Nico Hojac naar Val Ferret voor een taalcursus. In plaats van Frans te leren, ontdekte hij hier zijn passie voor de bergen. Als 18-jarige al beklom hij voor het eerst de noordwand van de Eiger. Sindsdien zijn er telkens weer nieuwe uitdagingen bijgekomen. En met elk project groeit Nico's besef dat de invloed van klimaatverandering op zijn sport, zijn werk en zijn passie toeneemt. Daarom heeft hij besloten in actie te komen.

De gevolgen die wij in de gletsjers zien, zijn slechts het puntje van de ijsberg.
Nico Hojac

In hoeverre beïnvloedt de klimaatverandering het alpinisme?

Bergbeklimmen zal in de toekomst gevaarlijker worden. Met het smelten van de permafrost zal er steeds meer steenslag ontstaan, wat dodelijke gevolgen kan hebben. Vaak blijft er bij smeltende gletsjers ook puin en gesteente achter, waardoor paden en toegangswegen moeilijker toegankelijk zijn. Bovendien leidt klimaatverandering niet alleen tot smeltende gletsjers, maar ook tot onberekenbaar en extreem weer, waardoor de klimtijden steeds moeilijker te voorspellen zijn.

Wallis, Winter, Berg, Sneeuw, Gletsjer, Man, Bergbeklimmen/bergwandelen, Skitouren (skiën/snowboarden)

Je hebt besloten je manier van leven te veranderen. Hoe?

Het is moeilijk voor te stellen dat je alleen een verschil kunt maken, maar je moet de hoop niet opgeven. Alles helpt mee, of we nu kleine of grote veranderingen doorvoeren. Ik heb bijvoorbeeld besloten dat ik maar een keer per jaar een ontdekkingsreis ga maken en zo weinig mogelijk zal vliegen. Iets wat de meeste mensen kunnen doen: minder vlees eten, minder vliegen en stemmen, stemmen, stemmen.

Wallis, Winter, Berg, Sneeuw, Man, Bergbeklimmen/bergwandelen, Klimmen

Hoe wil je helpen een verandering tot stand te brengen?

Ik vind dat het belangrijk is deze problemen te lijf te gaan en met anderen te delen. Het gaat er niet alleen om de bergen te redden, maar de hele planeet. De gevolgen die wij in de gletsjers zien, zijn slechts het puntje van de ijsberg. Daarom zet ik me in voor ngo's zoals “Protect Our Winters” en dat is tevens de reden waarom ik over dit probleem wil spreken. Hoe meer mensen erover weten, des te waarschijnlijker het is dat ze de juiste keuzes maken en des te meer hoop hebben we op een weg uit de crisis.